آشنایی با انواع الیاف در صنعت پوشاک
آشنایی با انواع الیاف برای شناخت پارچهها اهمیت بسیاری دارد. این شناخت میتواند برای طراحان لباس، تولیدکنندگان پوشاک و حتی مصرفکنندگان، مفید باشد. چه بسا افرادی که برای تهیه لباسهایشان، از خیاطهای خصوصی کمک میگیرند. شناخت انواع الیاف میتواند به تمامی این افراد، در انتخاب پارچه درست و مناسب، یاری برساند. انتخاب درست الیاف بهصورت مستقیم بر روی راحتی، عملکرد و پایداری زیستمحیطی اثرگذار است. اگر علاقهمند به شناخت انواع الیاف هستید، در این مطلب ما را همراهی کنید.
طبقهبندی انواع الیاف
الیاف در زبان انگلیسی «Fiber» نام دارد. کلمه الیاف جمع لیف است. لیف نیز یک رشته نازک، انعطافپذیر و طولانی است. بهطور مثال اگر از پشم گوسفند بهاندازه یک واحد در بیاوریم یا حتی یک تار مو، لیف بهوجود میآید. منظور از طولانی بودن، بلندی است. این بلندی باید بهحدی باشد که لیفها کنار هم قرار بگیرند. درنهایت این لیفها در کنار هم پیچانده میشوند. از پیچیده شدن الیاف نیز نخ بهوجود میآید. این مسئله را میتوان به اتم، مولکول و عنصر تشبیه کرد. بنابراین لیف همان اتم یا کوچکترین واحد تشکیلدهنده پوشاک است. الیاف بهطور معمول به دو دسته الیاف طبیعی (گیاهی و حیوانی) و الیاف مصنوعی (بشرساخت) تقسیم میشوند.
- مطلب پیشنهادی: آشنایی با انواع پارچه لباس
• انواع الیاف گیاهی
الیاف گیاهی، اولین نوع در انواع الیاف طبیعی است. در تولید الیاف گیاهی، از مواد اولیه گیاهی استفاده میشود. این مواد و یا گیاهان، در زمینهای کشاورزی کشت میشوند. پس از برداشت نیز به کارخانههای ساخت الیاف یا پارچه منتقل میشوند.
1. الیاف پنبه
نام الیاف پنبه در انگلیسی «Cotton» است.
گیاه پنبه به شکل بوتهای رشد میکند. میوه این بوته غوزه نام دارد. الیاف پنبه نیز
از غوزه رسیده تولید میشود. رنگ این الیاف نیز سفید مایل به کرم است. رنگ زرد و کرم
پنبه، درواقع چربی طبیعی این گیاه است. بزرگترین شرکتهای ساخت انواع الیاف پنبه،
در هند، چین، ترکیه و آمریکا قرار دارند. انواع الیاف پنبه، شامل ۴ دستهبندی است.
پنبه سیآیلند، مصری، پیما و آپلند در این دستهبندی جای میگیرند.
پارچههایی که با الیاف پنبه تولید میشوند،
عموما چروکپذیری بالایی دارند. الیاف پنبه جذب رطوبت بالایی نیز دارد. همین امر سبب
میشود پارچههای پنبهای، مناسب فصل تابستان باشند. چرا که عرق، رطوبت و آب بر روی بدن را بهخوبی جذب میکنند. بهطور
معمول، پارچههای حوله، متقال، گردباف، جین، تری، دورس، چینو، پوپلین، کنفی، وال و
وافل از الیاف پنبه تولید میشوند. توجه کنید که این نامها صرفا نام تجاری و بازاری
پارچهها هستند.
2. الیاف لینن
الیاف لینن از گیاه «Flax» ساخته
میشود. پارچههای از جنس الیاف لینن، کتان و لینن نام دارند. اما بهتر است از کلمه
کتان برای معرفی این پارچهها، استفاده نشود. چرا که با نام انگلیسی گیاه پنبه، اشتباه
گرفته میشود. پارچههای لینن، آبرفت متوسط و دوام نسبتا خوبی دارند. قیمت انواع الیاف
لینن از الیاف پنبه بیشتر است. این الیاف نیز چروکپذیری بهشدت بالایی دارد. جذب
رطوبت الیاف لینن از پنبه بیشتر است. همین امر سبب میشود، لینن در کنار پنبه، مناسب
فصل تابستان باشد.
پارچههای لینن بسیار خشک و شکننده هستند.
انعطافپذیری این الیاف از پنبه بسیار کمتر است. بههمین دلیل پارچههای از جنس لینن،
در دوخت پیراهن و شلوارهای گشاد استفاده میشوند. اما در دوخت لباسهای دیگر کاربردی
ندارند. چرا که این پارچهها اصلا راحت نیستند و در صورت ایجاد فشار، ممکن است تاروپود
آنها از هم جدا شود.
3. انواع الیاف سلولزی کمتر مرسوم
در میان الیاف گیاهی، الیاف پنبه و لینن، کاربرد بیشتری دارند. در این میان، انواع الیاف دیگری نیز وجود دارند. الیاف بامبو را میتوان از گیاه بامبو تولید کرد. پارچههای از جنس بامبو، لطیف، خنک، سبک، ضدباکتری و مقاوم در برابر بو هستند. این الیاف اغلب در ساخت جوراب و لباس زیر استفاده میشوند. الیاف نارگیل نیز از موهای میوه نارگیل ساخته میشود. همچنین الیاف موز از میوه موز ساخته میشود. این دو انواع الیاف در صنعت پوشاک هیچ کاربردی ندارند. دیگر الیافی که در این دستهبندی قرار میگیرد، الیاف کنف است. این الیاف از گیاه کانابیس ساخته میشود. پارچههای کنفی اغلب برای تزئینات استفاده میشوند.
• انواع الیاف حیوانی
الیاف حیوانی، دیگر نوع در دستهبندی الیاف طبیعی هستند. عموم افراد، در میان انواع الیاف حیوانی، فقط پشم و ابریشم را میشناسند. اما جز این دو، الیاف موهر، کشمیر، کرک شتر و موی خرگوش نیز وجود دارد. الیاف حیوانی خاصتر از این موارد، آلیاکا، لاما و ویکونا نام دارند. اینها همگی پشمهایی هستند که از حیواناتی به همین نام، تولید میشوند. اما بهدلیل قیمت بسیار بالای این الیاف، در صنعت پوشاک کاربردی ندارد. برندهای فشن عموما برای کالکشنهای کوتور خود، از این انواع الیاف استفاده میکنند.
۱. الیاف پشم
کلمه «Wool» بهطور
خاص برای الیاف پشم گوسفند استفاده میشود. رنگ الیاف پشم، هر چه قدر روشنتر باشد،
این الیاف مرغوبتر است. چرا که اگر رنگ پشم تیره باشد، ابتدا باید آن را سفید کرد.
بنابراین هزینه اضافی برای تولیدکنندگان ایجاد میکند. پشم در میان الیاف طبیعی و
چه بسا در میان تمامی انواع الیاف ، بالاترین درصد جذب رطوبت را دارد. بههمین دلیل
نیز پارچههای پشمی، وقتی که خیس میشوند، زمان بیشتری برای خشکشدن نیاز دارند. همچنین
بههمین دلیل، این پارچهها اگر خیس باشند، باید از آویزان کردن آنها خودداری کرد.
پارچههای پشمی، فاستونی و شبهفاستونی
از الیاف پشم تولید میشوند. پارچههای پشمی برای لباسهای زمستانی، بافتها، کتها
و پالتوها کاربرد دارند. پارچه فاستونی نیز برای دوخت انواع کتوشلوار استفاده میشود.
منظور از شبهفاستونی نیز، پارچهای است که شباهت بسیاری به فاستونی دارد. اما الیاف
آن بشرساخت است و پشم طبیعی نیست.
۲. الیاف ابریشم
انواع الیاف ابریشم از کرم ابریشمی به نام بومبیکس، ساخته میشود. این الیاف کالایی لوکس محسوب میشود. سطح بیرونی الیاف ابریشم صاف است. همچنین دارای جلا و براقی بسیاری است. جذب رطوبت الیاف ابریشم، از پنبه بیشتر و از لینن کمتر است. اما همچنان جذب رطوبت این الیاف، بسیار بالاست. در شمال ایران و بهویژه در استان گلستان، الیاف ابریشم تولید میشود. در گذشته پارچههای تافته و شانتون از الیاف ابریشم تولید میشدند. اما اکنون بهدلیل قیمت بسیار زیاد ابریشم، این پارچهها همگی از جنس پلیاستر هستند. همچنین اغلب کراواتها از ابریشم ساخته میشوند.
- مطلب پیشنهادی: از بافت تا مفهوم: بررسی تکنیک های پارچه سازی در مد امروز
• انواع الیاف بشرساخت یا مصنوعی
انواع الیافهایی که در این بخش توضیح داده میشوند، توسط انسان و در آزمایشگاهها تولید شدهاند. این الیاف بهصورت طبیعی در کره زمین وجود ندارند. مواد مختلفی را همچون تنه درختان، ساقه گیاهان، پلاستیک و … میتوان برای تولید این الیاف استفاده کرد.
۱. الیاف ویسکوز
نام دیگر الیاف ویسکوز، ریون است. این الیاف
از تنه درخت تولید میشود. درخت کاج، اکالیپتوس، صنوبر، افرا و راش، برای تولید ویسکوز
کاربرد دارند. اما این الیاف عموما با تنه درخت راش تولید میشود. ویسکوز را اغلب با
دیگر الیاف ترکیب میکنند. چرا که این الیاف اگر خیس شود، با کوچکترین فشاری پاره
میشود. بنابراین ترکیب ویسکوز با دیگر الیاف، استقامت آن را بالا میبرد. به این انواع
الیاف ترکیبی، مودال، تنسل، کوپر و پلینوزیک گفته میشود. جذب رطوبت این الیاف از
پنبه و لینن بیشتر است.
پارچههایی که اغلب برای چادر نماز، پیراهنهای
گلگلی و پیراهنهای هاوایی استفاده میشوند، از جنس ویسکوز هستند. این پارچههای لطیف،
کودری نام دارند. از ویسکوز برای تولید پارچههای شال نیز استفاده میشود. پارچه شبهفاستونی
نیز که پیش از این، درباره آن توضیح دادهایم، از جنس ویسکوز است.
۲. الیاف استات
نام کامل این الیاف، سلولز استات است. این الیاف نیز سلولزی است و در تولید آن از گیاهان استفاده میشود. الیاف استات جذب رطوبت بالایی ندارد. همچنین پارچههای از جنس استات، حس راحت و مطلوبی ندارند. اما بهواسطه قیمت مناسب آن، بسیار استفاده میشوند. پارچههای از جنس استات، درخشندگی بالایی دارند. بهراحتی نیز حالت میگیرند. همچنین چروک نمیشوند. از استات در انواع لباسهای مجلسی و مهمانی استفاده میشود. انواع الیاف استات، در تولید آستری نیز کاربرد دارد.
۳. الیاف نایلون
نایلون اولین الیاف تولید شده از مواد شیمیایی است. نامهای دیگر این الیاف، پولون، آنترون، سوپلکس و تاکتل است. الیاف نایلون مقاومت بسیار زیادی در برابر پارگی و سائیدگی دارد. قابلیت کشسانی از مهمترین ویژگیهای آن است. همچنین اصلا چروک نمیشود. جذب رطوبت این الیاف از الیاف استات کمتر است. عموما تمامی جورابها از الیاف نایلون ساخته میشوند. بهویژه جورابهای پارازین. چرا که اگر در تولید آنها از نایلون استفاده نشود، انعطافپذیری نخواهند داشت. تورهای عروس نیز از انواع الیاف نایلون ساخته میشود.
۴. الیاف اکریلیک
الیاف اکریلیک به پشم مصنوعی شناخته شده است. بهعلت گران بودن الیاف پشم، از الیاف اکریلیک استفاده میکنند. درواقع اکریلیک ساخته شده است تا جایگزین پشم باشد. انواع الیاف اکریلیک مقاومت بالایی در برابر چروک شدن دارند. همچنین بهراحتی تغییر شکل نمیدهند. اما جذب رطوبت اکریلیک بسیار پایین است. انواع پیلورهای بافتنی در فصل زمستان (کاردیگان) از اکریلیک ساخته میشوند. همین امر سبب میشود، این لباسها عموما طول عمر زیادی داشته باشند. کامواها نیز اغلب از جنس اکریلیک هستند.
۵. الیاف پلی استر
الیاف پلیاستر نامهای دیگری نیز دارد.
این نامها شامل تریلن، داکرون، ترگال، تترون و ترویرا میشود. پلیاستر الیافی بسیار
محکم است. همچنین خاصیت ارتجاعی بسیار خوبی دارد. اصلا چروک نمیشود. جذب رطوبت انواع
الیاف پلیاستر تقریبا نزدیک به صفر است. بههمین دلیل پارچههای از جنس پلیاستر،
اصلا راحت نیستند. در این پارچهها عموما گرمای بسیار زیادی احساس میشود. بههمین
دلیل مناسب فصل تابستان نیستند.
اما طول عمر زیادی دارند. سالها میتوان
این پارچهها را شست و دوباره استفاده کرد. در هنگام شستن، حتی رنگ این پارچهها تغییر
نمیکند. از الیاف پلیاستر برای ایجاد پارچههای پلیسهای استفاده میکنند. بهواسطه
ویژگیهای پلیاستر، این پلیسهها بهصورت دائمی، باقی میمانند. کاربرد اصلی انواع
الیاف پلیاستر، در تولید لباسهای ورزشی است. چرا که جذب رطوبت ندارد. بدن ورزشکار
در هنگام ورزش، سرد و گرم نمیشود. پلیاستر بهخوبی دمای بدن را حفظ میکند. همچنین
در صورت خیس شدن، سنگین نمیشود.
بهدلیل قیمت بالای دیگر الیاف، پارچههای
حال حاضر بازار ایران، اغلب از جنس پلیاستر هستند. از طریق پلیاستر میتوان پارچههایی
ساخت که لمس و شکل آنها شبیه پارچههای الیاف طبیعی باشد. در صورتی که جنس آنها از
الیاف پلی استر است. پارچههای بوکله، توئید، حریر، ارگانزا، لمه، پولکدار، تترون،
ترگال، ترمه، بارانی، کرپ، شانتون، ابروبادی، سوئیت، تافته و ژاکارد، عموما از جنس
پلیاستر هستند.
- بیشتر بخوانید: پارچه Cool max چیست؟
۶. الیاف لاکرا
این الیاف نامهای تجاری دیگری نیز دارد. الیاف رویکا، سئورو، اسلان و تسلون در واقع همان لاکرا هستند. الیاف لاکرا کشسانی بسیار زیادی دارد. در حدی که برگشتپذیر است. هر چه قدر بیشتر کش بیاید سریعتر برمیگردد. قابلیت ارتجاع آن بین ۴ تا ۸ برابر است. با این حال، بسیار آسیبپذیر است. در مواجه با آب داغ و اتوی داغ به سرعت خراب میشود. تمامی لباسهای کشی از جنس لاکرا هستند. و یا چند درصد لاکرا در آنها وجود دارد. انواع الیاف لاکرا مانند پلیاستر در تولید لباس ورزشی، بسیار کاربرد دارند.
در این مقاله تلاش کردیم تا انواع الیافهای طبیعی و مصنوعی را با جزئیات معرفی کردیم که هم اطلاعات دقیقی برای افرادی باشد که تخصصی در این زمینه فعالیت دارند و هم افرادی که خودشان لباسهای مورد علاقهشان را توسط خیاط میدوزند و نیاز به شناخت پارچه برای خرید آن دارند. شما چه اطلاعاتی از پارچهها دارید؟ برای مطالعه در مورد پارچهها میتوانید صفحه دسته بندی پارچهها را بررسی نمایید.
دیدگاه شما
( لطفا عضو شوید )اولین دیدگاه را شما ثبت کنید !!
