بررسی جامع استایل هیپی؛ از جنبش صلح‌طلب دهه ۶۰ تا هیپی شیک امروز

جامعه‌ی آمریکا در دهه‌ی ۶۰ میلادی، خسته از جنگ ویتنام، نژادپرستی، سرمایه‌داری افسارگسیخته و نابرابری‌های طبقاتی، بستری شد برای تولد جنبشی که علیه همین وضعیت قد علم کرد؛ جنبشی که بعدها «هیپی» نام گرفت. هیپی‌ها فرزندان عصر جنگ بودند؛ اما در پاسخ به خشونت، از زبان صلح، عشق، آزادی، طبیعت و رهایی فردی استفاده کردند. استایل هیپی یکی از مهم‌ترین نمودهای این جهان‌بینی بود؛ جایی که لباس، فقط پوشش نبود، بلکه بیانیه‌ای بصری علیه نظم حاکم و در ستایش زندگی ساده، بی‌تجمل و نزدیک به طبیعت بود. در این مقاله، استایل هیپی را از دل تاریخ تا خیابان‌های امروز و «هیپی شیک» بررسی می‌کنیم.

استایل هیپی از کجا شروع شد؟

بیت، هیپ، هیپی

کلمه‌ی «هیپی» از واژه‌ی «هیپ» می‌آید؛ واژه‌ای که در ابتدا به افراد آگاه، به‌روز و بیرون از جریان غالب نسبت داده می‌شد و در دهه‌ی ۵۰ میلادی به نسل «بیت» (Beat Generation) متصل بود؛ نویسندگانی مثل آلن گینزبرگ و جک کروآک که منتقد فرهنگ مصرفی و موادگرایی آمریکا بودند و راهی متفاوت برای زیستن پیشنهاد می‌کردند.
در میانه‌ی دهه‌ی ۶۰، این نگاه اعتراضی با جنبش‌های ضدجنگ، حقوق مدنی و آزادی‌های فردی گره خورد و هیپی‌ها به‌عنوان یک جنبش ضدفرهنگ (Counterculture) شناخته شدند؛ جوانانی که موسیقی، سفر، طبیعت، عشق آزاد، عرفان شرق و رد سرمایه‌داری را در یک سبک زندگی جمع کرده بودند.

جهان‌بینی هیپی‌ها؛ وقتی صلح و آزادی، محور سبک زندگی می‌شود

شعار معروف «Make Love, Not War» خلاصه‌ای از روح جنبش هیپی است؛ ترجیح عشق، ارتباط انسانی و صلح بر جنگ، قدرت‌طلبی و خشونت. آن‌ها:

• مخالف جنگ ویتنام و خشونت دولتی بودند
• از جنبش‌های برابری‌خواهانه (نژادی، جنسی، طبقاتی) حمایت می‌کردند
• به عرفان شرق، بودیسم، هندوئیسم، مدیتیشن و یوگا علاقه داشتند
• طبیعت‌گرایی، گیاه‌خواری و زندگی ساده را ارزش می‌دانستند

این جهان‌بینی مستقیم روی پوشش و استایل آن‌ها تأثیر گذاشت؛ استایل هیپی در واقع تصویری بود از مقاومت نرم علیه نظم مسلط.

• انواع استایل مد و فشن | راهنمای کامل استایل‌های پوشاک

استایل هیپی در نگاه کلی؛ کژوال، آزاد، ضدساختار

استایل هیپی به‌صورت کلی، در دسته‌ی استایل‌های غیررسمی و کژوال قرار می‌گیرد. هیچ نشانی از ساختار خشک لباس‌های رسمی، کت‌وشلوارهای اتوکشیده یا لباس‌های طبقاتی در آن دیده نمی‌شود. در دهه‌ی ۵۰ و اوایل دهه‌ی ۶۰، واژه‌ی «هیپی» یا «هیپستر» بیشتر برای طرفداران موسیقی جَز، اهل دود، شوخ‌طبعی گزنده، زندگی کم‌هزینه و روابط آزاد به‌کار می‌رفت؛ اما در دهه‌ی ۶۰، این اصطلاح به اعضای جنبش ضدجنگ و ضدسیستم تعمیم پیدا کرد.
لباس برای هیپی‌ها فقط زیبایی نبود؛ بیانیه بود.

• مطلب پیشنهادی: استایل وینتیج، سبکی کلاسیک در دنیای مدرن

جهان‌بینی در لباس؛ وقتی مد، ضدمد می‌شود

طبیعت‌گرایی و ضد مصرف‌گرایی

هیپی‌ها با فرهنگ مصرف‌گرایی حاکم بر آمریکا مخالف بودند. در نتیجه:

• خیلی از لباس‌ها و اکسسوری‌هایشان را خودشان می‌دوختند یا دست‌ساز می‌ساختند
• از لباس‌های دست‌دوم و وینتیج استفاده می‌کردند
• به جای پارچه‌های مصنوعی، به سراغ جنس‌های طبیعی مثل پنبه، کنف و پشم می‌رفتند
• به‌خاطر احترام به حیوانات و طبیعت، خیلی‌ها از چرم و محصولات حیوانی پرهیز می‌کردند

لباس آن‌ها ترکیبی بود از سادگی، دست‌ساز بودن، رنگ‌های زنده و رد لوکس‌گرایی بورژوا.

برابری جنسیتی در استایل هیپی

استایل هیپی از اولین استایل‌هایی است که به‌صورت جدی مرزهای ظاهری بین زن و مرد را کم‌رنگ کرد:

• مردان موهای بلند، ریش یا سبیل و گاهی لباس‌های رنگی و گشاد می‌پوشیدند
• زنان از تجمل در آرایش فاصله می‌گرفتند، سینه‌بند را کنار می‌گذاشتند و ظاهر طبیعی را ترجیح می‌دادند
• خیلی از زنان موهای بدن خود را اصلاح نمی‌کردند و این یک موضع آگاهانه در برابر استانداردهای تحمیلی زیبایی بود

این نزدیکی ظاهری و سبک پوشش زن و مرد، همراه با باور به برابری، بعدها به شکل‌گیری استایل‌هایی مثل یونیسکس و بسیاری از گرایش‌های مد معاصر کمک کرد.

• همه چیز در مورد سبک رترو در لباس

عناصر اصلی پوشش و استایل هیپی

۱. تی‌شرت، پیراهن و بلوز هیپی

در استایل هیپی، بالاتنه معمولاً شامل تی‌شرت‌های گشاد، بلوزهای رها و پیراهن‌های نخی است که معمولا از طرح‌های سایکدلیک (الگوهای موج‌دار، تکرارشونده و رنگی)، گل‌گلی و فلورال و نماد صلح، گل، نمادهای شرقی و عرفانی استفاده می‌کنند.
پارچه‌های چهارخانه، فلانل، و طرح‌های دست‌ساز هم به‌وفور دیده می‌شد. هیپی‌ها از نظر بصری در نقطه‌ی مقابل یک استایل مینیمال قرار می‌گیرند؛ همه‌چیز پر از رنگ، نقش و جزئیات است.

۲. جلیقه و اورکت

جلیقه یکی از نمادهای اصلی استایل هیپی است. جلیقه‌های مخملی یا جیر با ریش‌ریش‌های پایین، جلیقه‌های جین که گاهی با گلدوزی، منجوق‌دوزی یا طرح‌های دست‌ساز درست می‌شوند. همچنین، اورکت نظامی (Field Jacket) وارد استایل هیپی شد؛ لباسی که از دل ارتش آمده بود اما در تن هیپی‌ها تبدیل به ابزاری برای اعتراض به جنگ شد. رنگ سبز زیتونی و خاکی این اورکت‌ها، هم به طبیعت‌گرایی آن‌ها نزدیک بود و هم نشانی از تصاحب نمادهای نظامی برای پیام صلح.

۳. شلوار و دامن‌های هیپی

شلوارهای نمادین استایل هیپی شامل جین دم‌پاگشاد (Bell-bottom)، جین‌های کهنه، وصله‌خورده، یا ریش‌ریش و شلوارهای راحت از جنس پارچه یا جیر با فرم آزاد هستند. در کنار آن، برای زنان نیز دامن‌های بلند نخی، دامن‌های گل‌گلی و الگوهای قومی و فولکلوریک بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این فرم‌ها حرکت را آزاد و بدن را از «قالب رسمی» خارج می‌کرد.

۴. کفش در استایل هیپی

در استایل هیپی، کفش باید راحت، ساده و نزدیک به زمین باشد:

• صندل‌های تخت
• صندل‌های چرمی یا نخی (در نسخه‌های گیاه‌دوستانه بدون چرم)
• بعدها بوت‌های بلند و محکم نیز وارد استایل هیپی و خرده‌فرهنگ‌های نزدیک به آن شدند

هیپی‌ها همیشه برای فصل لباس نمی‌پوشیدند؛ گاهی صندل در هوای سرد و بوت در هوای گرم هم انتخاب می‌شد؛ چون مهم‌تر از قوانین، حس آزادی بود.

۵. اکسسوری؛ از بدلیجات تا هنر دست

اکسسوری در استایل هیپی یک جهان مستقل است:

• سربند، دستمال‌سر، شال‌های بلند
• گردنبندهای بلند، انگشترهای متعدد، دستبندهای بافتنی
• حلقه‌های زیاد در دست و پا
• بدلیجات الهام‌گرفته از فرهنگ‌های آفریقا، هند، آمریکای لاتین و سرخ‌پوستان آمریکا

هیپی‌ها اغلب از جواهرات گران‌قیمت پرهیز می‌کردند و به‌جای آن سراغ بدلیجات، مهره، چوب، سنگ و فلزات ساده می‌رفتند. آن‌ها با منجوق‌دوزی، وصله‌دوزی و دوخت پارچه‌های اضافی روی لباس، استایل خود را شخصی‌سازی می‌کردند؛ چیزی شبیه پین و پچ روی کیف و کت‌های امروزی.

روح کولی؛ سفر، موسیقی و فولکس‌واگن

سفر، جاده، کمپینگ، زندگی گروهی، موسیقی زنده و فضای جمعی از عناصر مهم سبک زندگی هیپی‌ها بود. ون‌های فولکس‌واگن (به‌خصوص مدل تیپ۲) و بیتل، با نقاشی‌های رنگی و طرح‌های سایکدلیک، تبدیل به نماد حرکت دائمی، زندگی روی جاده و آزادی شدند.

مواد مخدر، توهم و سوی تاریک جنبش

بخشی از تجربه‌گرایی هیپی‌ها به استفاده از مواد مخدر، مخصوصاً ماریجوانا و LSD گره خورد. آن‌ها این مواد را ابزاری برای گسترش آگاهی و تجربه‌ی عرفانی می‌دیدند؛ اما در عمل، این بخش از سبک زندگی، یکی از دلایل اصلی افول جنبش و آسیب به بدنه‌ی آن شد.

هیپی‌ها در موسیقی؛ از راک تا رگه

هیپی‌ها بدون موسیقی قابل تصور نیستند. موج بزرگ موسیقی دهه‌ی ۶۰ و ۷۰ از این جنبش تأثیر گرفت و بر آن تأثیر گذاشت. باب دیلن، جیمی هندریکس، بیتلز، دِ دورز، لد زپلین، جان لنون، جون بائز و… . موسیقی فولک، راک سایکدلیک و بعدها رگه (Reggae) با باب مارلی، تبدیل به صدای این جنبش شدند.
ترانه‌ها درباره‌ی صلح، عشق، آزادی، طبیعت، برابری و اعتراض به جنگ و نابرابری بودند؛ همان چیزهایی که در لباس آن‌ها هم دیده می‌شد.

• یکی دیگر از استایل‌های مرتبط با موسیقی: آشنایی با استایل راک و سایر سبک های مشابه
  

هیپی در سینما؛ از Forrest Gump تا The Big Lebowski

سینما نیز بارها به هیپی‌ها پرداخته است. در Forrest Gump، بخش مهمی از داستان روی زمینه‌ی شکل‌گیری و افول جنبش هیپی می‌گذرد. همچنین در The Big Lebowski، شخصیت The Dude نوعی نسخه‌ی کاریکاتوری و منفعل از هیپی‌های سالخورده است؛ کسانی که در دنیای مدرن، دیگر توان همراهی با سرعت تغییرات را ندارند و به حاشیه رانده شده‌اند.
این تصویرها نشان می‌دهد که نگاه به هیپی‌ها همیشه دوگانه بوده:
از یک‌سو الهام‌بخش، از سوی دیگر متهم به انفعال و فرار از مسئولیت اجتماعی.

افول و میراث استایل هیپی؛ وقتی ضدفرهنگ، تبدیل به مد می‌شود

مثل بسیاری از جنبش‌های فکری و فرهنگی، هیپی‌ها هم بعد از رسیدن به اوج، کم‌کم بخشی از همان سیستمی شدند که روزی علیه آن بودند. بخشی از ضدفرهنگ آن‌ها تبدیل شد به ترند، استایل و محصول قابل‌فروش.

با این حال، میراث آن‌ها باقی ماند:

• تأکید بر برابری جنسیتی و نژادی
• بدن‌پذیری و پذیرش ظاهر طبیعی
• اهمیت دادن به طبیعت و محیط‌زیست
• مخالفت با جنگ و خشونت
• تأثیر پایدار بر مد: از شلوار دم‌پاگشاد و گل‌گلی تا استایل بوهو و فستیوالی امروز

استایل هیپی، بوهو و هیپی شیک امروز

امروز استایل هیپی در قالب‌هایی مثل بوهو Boho، هیپی شیک Hippie Chic و استایل‌های فستیوالی مثل Coachella دوباره به خیابان‌ها برگشته است. تفاوت نسخه‌ی جدید با نسخه‌ی اصلی در این است که این استایل‌های امروزی کمتر رادیکالی و سیاسی است، بیشتر روی زیبایی‌شناسی آزاد، وینتیج، دست‌ساز و طبیعت‌دوست تمرکز دارد و در ترکیب با مینیمالیسم، وینتیج و استایل‌های معاصر بازطراحی شده است.

• مطلب پیشنهادی: استایل بوهو یکی از پرطرفداترین استایل ها

کلام آخر؛ وقتی مد در برابر مد می‌ایستد

استایل هیپی فقط یک سبک لباس رنگارنگ با موهای بلند و شلوار دم‌پاگشاد نبود؛ اعتراض بصری علیه نظمی بود که انسان را به مصرف، رقابت و جدایی از طبیعت و یکدیگر سوق می‌داد. امروز، هر وقت کسی لباس دست‌ساز می‌پوشد، لباس قدیمی را تعمیر می‌کند، به جای برند لوکس سراغ وینتیج می‌رود، یا استایلش را فراتر از کلیشه‌های زن و مرد تعریف می‌کند، رگه‌هایی از همان روح هیپی را می‌توان دید؛ حتی اگر خودش نداند. 
شما چه فکری می‌کنید؟
آیا استایل هیپی برایتان فقط یک استایل نوستالژیک است یا هنوز هم می‌تواند جنبه‌ای اعتراضی و معنادار در دنیای مدرن داشته باشد؟
نظرتان را با ما و مخاطبان ژومنت به اشتراک بگذارید.